Kon abo por proteha bo mes

Ounke nos ta tuma medida fuerte pa protehá bo transakshonnan finansiero i e konfidensialidat di bo informashon, ta sumamente importante pa abo tambe tuma medida di prekoushon pa garantisá ku bo informashon ta keda seif.

Nos ta rekomendabo lesa tokante e tópikonan akí i usa e práktikanan pa uso seif di kòmpiuter rekomendá akibou, pa protehá e datonan privá riba bo kòmpiuter, telefòn òf tablet.

 

Kon nos ta protehá abo  |  Kon abo por protehá bo mes

Privasidat online

Na promé lugá, no divulgá informashon privá na otro hende. Nan por malusáe informashon aki pa haña akseso na bo kuentanan. P’esei, semper tene bo usuario i kódigo di akseso (password) sekreto. Ademas, usa e práktikanan pa uso seif di kòmpiuter rekomendá aki.

  • No kontestá niun mensahe online òf via e-mail, ku ta pidibo duna bo usuario òf kódigo di akseso.
  • Protehá bo usuario i kódigo di akseso (password) di online banking.
  • Bo usuario i kódigo di akseso di online banking ta konfidensial. Nunka divulgá nan na niun otro persona òf empresa, ni na niun:
    • Servisio di ‘account aggregation’ ku ta konsolidá i pone tur bo datonan finansiero huntu na un solo kaminda.
    • Software ku ta warda bo usuario i bo kódigo di akseso di manera ku bo no tin nodi hinka nan e siguiente bes ku bo ke subi riba un website.
    • Servisio ku ta tuma bo usuario i bo kódigo di akseso òf kualke otro dato konfidensial pa nan hasi sierto transakshon pa bo òf kobra sèn pa bo.
    • Otro akuerdo ku bo sera òf servisio ku bo risibí, si esei ta enserá ku bo mester duna pèrmit pa nan monitoriá bo aktividat riba internèt.

Si bo divulgá bo usuario òf kódigo di akseso na kualke otro hende, no solamente bo ta pone e fondonan riba bo kuenta na peliger; tambe bo ta violando e kondishonnan di nos akuerdo di servisio i lo bo keda totalmente responsabel pa kualke akseso no outorisá i tur pèrdida korespondiente ku ta resultá di e echo ku bo a divulgá e datonan.

  • Skohe un kódigo di akseso ku ta difísil pa hende rèi. Usa un kombinashon di lèter i sifra (nada ku ta opvio). Si aktualmente bo ta usando un kódigo di akseso ku ta konsistí di sifra so, nos ta pidibo pa kambia esaki mésora.
  • Siña bo usuario i bo kódigo di akseso for di kabes i no bisa niun hende kiko nan ta.
  • Nunka manda informashon konfidensial (manera number di kuenta, usuario òf kódigo di akseso) via e-mail.
  • Si bo ta sospechá ku hende a haña sa bo kódigo di akseso, kambi’é mesora òf yama nos Sentro di Kontakto na 466-1111.
  • Preferiblemente, aksesá online banking via http://www.mcb-bank.com.
  • No bai laga bo kòmpiuter su so ora bo ta konektá ku online banking.
  • Semper logoff ora bo kaba bo seshon di online banking.
  • Tene bo karchi di Bankomátiko na bista na tur momento ora bo ta hasiendo transakshon i nunka fia hende bo karchi.
  • Revisá bo estadonan di kuenta i/òf datonan di transakshon online frekuentemente i pone nos na altura di kualke diskrepansia mésora. Ku online banking, bo por revisá e transakshonnan riba bo kuenta asina ku nan sosodé, i di e manera ei bo por identifiká kualke diskrepansia ku por tin. Si bo topa kualke diskrepansia, yama nos Sentro di Kontakto na 466-1111.
     

Si bo pèrdè bo tarheta di Bankomátiko òf nan a hòrt’é, raportá esaki mésora na +599 (9) 466-1111 òf, despues di ora di ofisina na +599 (9) 466-0555.

Usa software antivirus

Riba internèt tin peliger ku un vírùs òf otro tipo di software maligno, konosí komo ‘trojan horse’, por infiltrá bo kòmpiuter. Un vírùs asina por kambia funshonamentu di sierto programa, kita dokumento for di bo kòmpiuter i asta kita tur kos for di bo hard drive. Un ‘trojan horse’ por tin un efekto similar, i tin di nan ku por spionabo i wak tur boton ku bo primi riba bo teklado, i asina haña sa bo kódigonan di akseso i otro informashon sekreto. Ademas, spyware i otro tipo di software maligno por manda bo kòmpiuter hasi sierto kos sin bo sa.


Phishing i Pharming

‘Phishing’ ta un tipo di robo di identidat. Kriminalnan ta usa meil pa gañabo subi riba wèpsait falsu. Únabes bo ta riba e wèpsait, nan ta pidibo divulgá dato konfidensial, finansiero i personal, manera kódigo di akseso (password), number di tarheta di krédito, usuario òf kódigo di e-Pass. E tipo mas konosí di phishing ta un meil den kua ta atvertibo ku si bo no login mésora i hasi algu, lo tin konsekuensia serio.

‘Pharming’ ta paresido na ‘phishing’, ounke e por enserá tambe distribushon di programa maligno. Ora bo klek riba un lenk den un meil froudulento òf bishitá un wepsait infektá, e programa ta drenta bo kòmpiuter. Tin biá solamente a akshon di yega riba e wèpsait ya ta sufisiente pa ta infektá. E ora ei, un ‘trojan horse’ por pèrmití un hacker spioná loke bo hasi, asumí kòntròl di bo kòmpiuter, usa bo kredensialnan pa login riba wèpsait finansiero i hasi transakshon froudulento. Pa evitá un infekshon asina, tene kuidou ki wèpsait bo ta bishitá. I nunka klek riba lenk den un meil, si bo no sa ken a mand’é.

E peligernan akí por resultá den daño na bo kòmpiuter, divulgashon di bo datonan sekreto, transakshon froudulento hasí na bo nòmber, i pone ku bo no por usa online banking mas.

 

P’esei, nos ta konsehá no klientenan pa sigui e práktikanan akí:

  • Instalá un programa antivirus renombrá, manera McAfee VirusScan òf Norton AntiVirus i update e frekuentemente. Mayoria produkto antivirus por skèn kontra spyware tambe te na sierto grado.
  • Aseptá òf baha software solamente for di fuente ku bo ta konsiderá konfiabel.
  • Nunka aseptá dokumento ni attachment ora bo bai riba wèpsait, newsgroup i chat, a ménos ku bo ta hopi sigur ku nan ta outéntiko.
  • Hasi sigur ku bo ta usando un sistema operador (OS) ku lisensia legal.

 

Protehá bo telefòn i tablet tambe

Si bo tin un telefòn, tablet, e-reader òf kualke otro aparato ku ta konektá ku internèt, pone software riba dje pa proteh’é kontra malware. E software mester por skèn e aparato, identifiká i kita malware, i tambe chèk si un programa ta malware promé ku bo bah’é. Kuidou ku tur app ku bo pone riba bo smartphone. Baha kos solamente na sitionan di bon reputashon. Wak nòmber di esun ku a traha e app, chèk kiko otro usuario a skirbi tokante e app i kuantu strea nan a dun’é. Semper chèk kiko e aplikashon ta pidi pèrmit pa hasi riba bo aparato i wak si e pèrmit ku e ta pidi ta kuadra ku e funshonnan ku e ta ofresé.

Si bo pèrdè bo telefòn òf nan hòrt’é, promé kos ku bo mester hasi ta yama nos Sentro di Kontakto na 466-1111 i raportá esei. 

 

Tene kuidou ku servisionan ‘grátis’ i software pa sùrf internèt mas lihé i skèn vírùs den bo meil. 

Nos ta rekomendabo fuertemente pa semper lesa ku kuidou e kondishonnan di kualke servisio grátis òf software ku bo ke baha for di internèt, promé ku bo indiká ku bo ta asept’é. Ta konosí ku tin di nan ku bo ta duna pèrmit pa nan vigilá tur loke bo hasi riba internèt, inkluso ora bo ta hasi transakshon protehá. Si bo bai di akuerdo ku un kondishon asina, bo por ta permitiendo e proveedó kolektá informashon sumamente konfidensial tokante bo usuario, manera kódigo di akseso, number di bo kuenta di banko i tarheta di krédito.

Protehá bo konekshon

Si bo kòmpiuter ta konektá ku internèt tur ora, esei ta trese sierto peliger èkstra kuné. Esaki ta konta pa tur usuario, pero espesialmente pa esnan ku tin akseso na internèt via DSL òf Wireless Broadband. Ku e tiponan di konekshon akí bo no tin nodi ‘subi’ internèt; bo ta konektá tur ora. Ta yama un konekshon asina ‘always on’. Ki ora ku e kòmpiuter ta sendé i konektá ku internèt, e ta habrí pa atake kriminal.

Si bo ta konektá ku internèt via un konekshon DSL òf Wireless Broadband, bo por redusí e riesgo dor di deskonektá e kòmpiuter for di internèt ora bo ta kla, òf dor di paga e modem DSL òf wireless. Si bo ke keda konektá ku internèt tur ora via un konekshon DSL òf Wireless Broadband, òf si bo ta usa dial-up pero ta keda konektá ku internèt largu, nos ta rekomendá e siguiente medidanan di seguridat:

  • Paga ‘File Sharing’ riba bo PC - File sharing ta un opshon di Windows ku ta permití otro kòmpiuter haña akseso na esun di bo, asta via internèt. Den Windows Help, Microsoft ta splika kon bo por paga file sharing (Klek riba Start, Help, i despues skohe e tab 'Index' anto skirbi "file sharing, disabling").

Nos konseho ta di paga file sharing. Pero si bo ke keda ku e opshon ei sendé pa bo ambiente di trabou, tene hopi kuidou i tuma e medidanan di prekoushon adekuá.

  • Instalá un Firewall Personal - Instalá un firewall renombrá, manera Personal Firewall Plus òf Zone Alarm, ku bo por konfigurá pa blòkia akseso no outorisá na bo kòmpiuter, anto update e regularmente.
  • Instalá update di seguridat pa bo kòmpiuter – Sòru di usa un sistema operador ku lisensia legal. Bo por hisa e nivel di seguridat di bo sistema si bo instalá update ku ta yuda koregí problema ku por hasi bo kòmpiuter vulnerabel pa atake di virus òf worm. Ta importante pa semper instalá update di seguridat nobo sin falta, asina ku nan sali. 

Si bo tin un ret wireless, tin algun medida èkstra ku bo tin ku tuma pa protehá bo konekshon di internèt:

  • Usa Kriptografia (Encryption) – Skohe e nivel di mas haltu di encryption ku bo router ta ofresé; mayoria di e routernan wireless di mas nobo ta usa Wi-Fi Protected Access (WPA), i e vershonnan di mas bieu ta usa Wired Equivalent Privacy (WEP). Asina, tur dato pasá entre bo kòmpiuter i bo router wireless lo ta kriptografiá. Ademas, niun aparato ku no ta usa kriptografia no por establesé kontakto ku bo router wireless.
  • Kambia bo Password (Kódigo di akseso) Original - Tur router wireless ta sali for di fábrika ku un kódigo di akseso (password) original. Kambia e kódigo di akseso akí pa evitá akseso no outorisá na bo router wireless.
  • Kambia SSID (Service Set Identifier) - SSID ta nòmber di bo ret network. Pa un kòmpiuter por konektá ku bo ret wireless, e mester sa bo SSID. Kambia e SSID original i usa un nòmber úniko ku no ta fásil pa hende rèi i ku no tin di aber direktamente ku bo ni ku e lugá kaminda bo ta ubiká (por ehèmpel no usa bo fam ni bo adrès).
  • Paga SSID Broadcasting – Pa protehá bo ret ainda mas, bo por paga SSID broadcasting pa asina bo ret no ta visibel pa otro hende. Ta difísil pa un hende haña akseso na bo ret si bo kambia bo SSID i paga broadcasting, pasobra nan lo tin ku rèi nòmber di bo ret promé ku nan haña akseso na dje.

Usa browser kompatibel

Nos servisionan ta diseñá pa sea e vershon mas nobo òf esun nèt promé kuné di Microsoft Internet Explorer (IE) òf Google Chrome. E usuarionan di nos servisionan online mester update nan sistema operador i browser kada bes ku un update nobo sali. Ounke generalmente nos servisionan ta traha bon ku otro browser tambe, nos no por ofresé yudansa tékniko si un kliente tin problema ku un di nan.

A pesar ku Maduro & Curiel’s Bank ta haña ku e práktikanan seif akí pa uso di kòmpiüter i e lenknan menshoná ta ofresé un nivel rasonabel ounke no perfekto di protekshon, Banko no ta hasi ningun deklarashon ni duna ningun garantia enkuanto e manera ku ta usa nan ni si nan ta adekuá pa tal uso. Si hasi referensha na un sierto suministradó di software, semper esei ta únikamente pa fasilidat i no ta nifiká ku Banko ta rekomendá e produktonan ei. Abo mes mester disidí si bo ta usa nan òf nò.